2023 mà viết tay thì có lỗi thời?

Có phải thứ gì “cũ” cũng vô dụng trong thời đại mới và đáng bị thay thế bởi những thứ “hiện đại” hơn?

Những hạn chế của việc viết tay khiến cho việc đánh máy “lên ngôi”

Viết tay trong quá trình học tập có một số hạn chế. So với việc gõ máy, viết tay tốn nhiều thời gian và công sức hơn. Điều này có thể làm khó khăn khi cần ghi chép nhanh hoặc trong thời gian giới hạn. Viết tay trong thời gian dài có thể gây mỏi tay, đau cổ tay và đau lưng, đặc biệt là khi viết những bài viết dài.

Ví dụ: Trong một bài giảng, viết tay có thể gây bỏ lỡ thông tin nếu giảng viên diễn giảng nhanh và bạn không kịp viết.

Hạn chế khác là khả năng đọc lại nội dung đã viết. Nếu viết nhanh và không rõ ràng, khi cần xem lại, bạn có thể gặp khó khăn trong việc đọc và hiểu những ghi chú đã viết trước đó. Điều này có thể gây khó khăn cho giáo viên trong việc chấm bài và đánh giá kết quả, dẫn đến hiểu nhầm và đánh giá sai kết quả.

Ngoài ra, việc chỉnh sửa và sửa lỗi cũng gặp hạn chế khi viết tay. Khi viết tay, việc xoá và thay đổi một từ hay cụm từ có thể tốn thời gian và làm mất sự liền mạch trong quá trình học. Trái lại, việc sử dụng công cụ gõ máy giúp sửa lỗi một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Viết tay tạo ra tài liệu giấy và hạn chế không gian lưu trữ. So với việc lưu trữ và truy cập dữ liệu trên máy tính hoặc điện thoại di động, việc tìm kiếm và sắp xếp tài liệu viết tay có thể gây khó khăn và tốn thời gian. Viết tay cũng gặp hạn chế trong việc chia sẻ và truyền tải thông tin so với việc sử dụng email, tin nhắn hoặc chia sẻ tài liệu trực tuyến.

‍Sao không “khai tử” ngay việc viết tay trong học tập và công việc?

Việc viết tay trong học tập và công việc vẫn không bị thay thế hoàn toàn bởi đánh máy vì nó mang đến một số lợi ích và giá trị đặc biệt.

1. Viết tay giúp cải thiện trí nhớ và khả năng hiểu vấn đề

Việc viết tay có thể cải thiện trí nhớ và khả năng hiểu vấn đề thông qua một số cơ chế và hiệu ứng tương tác dựa trên sự kích hoạt các khu vực não liên quan và hiệu suất tư duy.

Theo nghiên cứu "The Pen Is Mightier Than the Keyboard: Advantages of Longhand Over Laptop Note Taking" của Mueller và Oppenheimer (2014) nhận ra rằng viết tay mang lại nhiều lợi ích hơn so với việc sử dụng laptop để ghi chú. Người viết cần xử lý thông tin và đưa ra quyết định về những gì quan trọng và cần ghi lại. Sau đó, sắp xếp lại thông tin, tổ chức nội dung và tạo ra các kết nối tương quan giữa các khái niệm. Sau đó, kích thích hoạt động tư duy sâu hơn và tạo điều kiện cho các liên kết thông tin mới trong não giúp tăng khả năng ghi nhớ. 

Một lợi ích khác của viết tay còn cho phép ghi chú tùy chỉnh và tự biểu đạt. Cho phép người viết thể hiện cá nhân hóa và sự sáng tạo thông qua phong cách viết, biểu đạt cảm xúc và ghi chú thêm thông tin bổ sung. Từ đó, xây dựng liên kết tốt hơn giữa các khía cạnh cảm xúc và nhận thức.

Ví dụ: viết nhật ký hoặc viết thư tay cho người thân thể hiện sự chân thành và cảm xúc hơn việc gửi tin nhắn hay email. Quá trình viết tay này có thể gợi lên kí ức và tạo ra một kết nối tinh thần đặc biệt.

Khi viết tay, chúng ta cũng thu hút rất nhiều giác quan tạo ra trải nghiệm cảm giác phong phú hơn so với việc đánh máy. Sự tham gia đa giác quan này củng cố khả năng mã hóa và truy xuất bộ nhớ. Khi viết, bạn đã tạo ra một “biểu diễn trực quan” và không gian của thông tin. Sau này, khi xem lại các ghi chú viết tay của mình, bạn có thể nhớ lại không gian, vị trí và bối cảnh, hỗ trợ cho việc khôi phục trí nhớ.

Ví dụ: khi trình bày một bản thuyết trình về số liệu thống kê, bạn có thể sử dụng biểu đồ cột hoặc biểu đồ đường để trực quan hóa dữ liệu, giúp khán giả dễ dàng nhìn thấy mối quan hệ và xu hướng. Khi mô tả một khái niệm phức tạp, sơ đồ hoặc biểu đồ lưu đồ có thể được sử dụng để minh họa quá trình và mối liên hệ giữa các yếu tố.

2. Viết tay giúp phát tăng khả năng tập trung.

Theo nghiên cứu của Karin Harman-James và Laura L. Cooper (2013) về việc so sánh hoạt động não khi viết tay và gõ máy, các thí nghiệm đã được tiến hành để ghi lại hoạt động não của người viết tay và người gõ máy bằng cách sử dụng kỹ thuật hình ảnh não như EEG (máy điện não) để đo lường khả năng tập trung khi viết.

=> Kết quả cho thấy viết tay kích thích hoạt động của các vùng não khác nhau so với việc gõ máy. Nó đã được liên kết với sự tăng cường hoạt động trong các vùng não như vùng trán (frontal lobe) và vùng thalamus. Những vùng não này liên quan đến quá trình tập trung, xử lý thông tin và hoạt động kỹ năng cảm giác. Ngoài ra, việc sử dụng các cơ tay và ngón tay để hình thành chữ cái và từ yêu cầu một quá trình điều khiển chính xác và tỉ mỉ hơn so với việc chỉ nhấn các phím trên bàn phím.

Ví dụ: Khi viết một bài luận hoặc báo cáo quan trọng. Việc viết tay giúp bạn tạo ra một quá trình tư duy sâu hơn khi bạn phải tổ chức ý tưởng, phân tích thông tin và truyền đạt suy nghĩ một cách cụ thể thông qua việc chọn lựa từ ngữ và câu trình bày. Trong quá trình này, viết tay giúp bạn tập trung vào ý tưởng và logic, tạo ra một tác động mạnh mẽ đối với khả năng tập trung và sáng tạo.

Một nghiên cứu khác của Longcamp, Zerbato-Poudou và Velay (2005) cũng sử dụng kỹ thuật hình ảnh não để theo dõi hoạt động não khi người tham gia viết tay và gõ máy. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật fNIRS (functional near-infrared spectroscopy) để ghi lại hoạt động của não, dựa trên sự thay đổi của lượng máu oxy và máu không oxy trong não.

=> Kết quả cho thấy viết tay và gõ máy kích hoạt các vùng não khác nhau. Viết tay kích thích một mạng lưới rộng hơn trong não, bao gồm các vùng như vùng motor và vùng cảm giác, cũng như vùng thị giác và vùng ngôn ngữ. Điều này cho thấy viết tay đòi hỏi sự tương tác phức tạp giữa các vùng não, từ việc điều khiển chính xác các cử chỉ đến xử lý ngôn ngữ và thông tin hình ảnh.

3. Việc ghi chép bằng tay giúp tăng khả năng tư duy sáng tạo và ý tưởng mới.

Việc viết tay còn cho phép bạn tự do vẽ sơ đồ, tạo hình và kết nối các ý tưởng. Bạn có thể tạo ra những biểu đồ, hình ảnh, biểu đồ dòng suy nghĩ, và những ghi chú bên lề theo cách riêng của mình.

Theo nghiên cứu được công bố trong tạp chí "Psychological Science" vào năm 2009 (Slepian, et al.)cũng đã phát hiện ra rằng việc viết tay có thể kích thích sự kích hoạt của một phần của não gọi là "lưu vực ngôn ngữ". Khi chúng ta viết tay, các khu vực não liên quan đến ngôn ngữ, tư duy và sáng tạo được kích hoạt. Ngoài ra, việc viết tay cũng có thể tạo ra một liên kết trực tiếp giữa não bộ và quá trình sáng tạo. Các ý tưởng và khái niệm trở nên hình ảnh hóa và cụ thể hơn trong tư duy. Bạn có thể tạo ra các sơ đồ, biểu đồ ý tưởng hoặc ký hiệu đặc biệt, và nhìn lại chúng có thể kích thích tư duy sáng tạo và mở ra các ý tưởng mới

Một nghiên cứu khác của Karin James tại Đại học Indiana (2012) cũng đã chứng minh rằng việc viết tay kích hoạt các khu vực não liên quan đến thị giác, cảm xúc và phản xạ cơ tay. Việc cầm bút và viết trên giấy tạo ra một trạng thái tinh thần khác biệt giúp bạn tạo sự kết nối giữa tư duy và cơ thể, từ đó liên kết với cảm giác sáng tạo và ý thức hơn so với việc đánh máy.

Một ví dụ cho thấy khả năng tăng cường sáng tạo của việc viết tay là việc sử dụng phương pháp "mind mapping" (bản đồ tư duy) để tạo ý tưởng mới. Bằng cách viết tay, bạn có thể vẽ các hình dạng, biểu đồ, kết nối ý tưởng và viết chú thích bên lề, tạo ra một không gian không gian linh hoạt và sáng tạo cho ý tưởng. Việc này khác biệt so với việc đánh máy, khi bạn chỉ có thể tạo ra danh sách ngắn hoặc đoạn văn thông thường.

Làm thế nào để “chèn” viết tay vào cuộc sống khi cả sếp lẫn thầy cô đều không yêu cầu?

Trong cuộc sống hiện đại, việc sử dụng viết tay có thể trở nên khá thách thức khi đánh máy trở nên phổ biến và tiện lợi hơn. Việc viết tay hầu như không còn là thiết yếu một khi bạn đã bước vào đại học và đi làm. Đánh máy rồi gửi văn bản thông qua email hoặc những hình thức trực tuyến khác thực tế và cần kíp hơn nhiều. Tuy nhiên, vẫn có cách để chúng ta tận dụng viết tay trong cuộc sống hằng ngày, kể cả khi đánh máy là phương pháp chính. Bạn vẫn có thể sắp xếp viết tay khi làm việc độc lập, không gây ảnh hưởng tới tiến độ của người khác.

1. Khi brainstorm ý tưởng.

Viết tay giúp kích thích sự sáng tạo bởi khả năng linh hoạt trong việc biểu đạt ý tưởng. Ngoài ra, nó còn là một quá trình tương tác trực tiếp với văn bản và ý tưởng, kích thích não bộ và sự kết hợp giữa các khả năng tư duy não trái và phải cho phép sự tự do trong việc tạo hình ý tưởng và kết nối các yếu tố khác nhau với nhau. Viết tay cũng giúp tạo ra một môi trường “không gian vật lý” cho ý tưởng, nơi bạn có thể di chuyển giữa trang giấy, vẽ, xóa và sắp xếp lại ý tưởng. Bằng cách vẽ, viết và tạo ra hình ảnh, chúng ta có thể khơi nguồn cho ý tưởng mới và không gian sáng tạo.

Ví dụ: trong quá trình brainstorming, chúng ta có thể kết hợp từng ý tưởng, tạo ra mối quan hệ và sắp xếp chúng một cách tự do. Quá trình này khuyến khích trí tưởng tượng và tạo ra những ý tưởng mới và độc đáo.

Ngoài ra, khi viết tay chúng ta phải tập trung và chú ý vào từng chữ, từng ý tạo ra một sự kết nối sâu hơn với nội dung, giúp chúng ta ghi nhớ thông tin một cách tốt hơn.

Ví dụ: khi chúng ta viết tay các ý tưởng trong quá trình brainstorm, chúng ta gắn kết với những từ và hình ảnh mà chúng ta tạo ra, làm cho thông tin dễ dàng đọng lại trong bộ nhớ.

‍Viết tay tạo trong quá trình brainstorm ý tưởng ra một môi trường tự do và linh hoạt, kích thích trí tưởng tượng và tăng cường khả năng ghi nhớ.

2. Khi viết nhật ký, viết journal tại nhà.

Viết nhật ký tại nhà mang đến nhiều lợi ích đáng kể. Khi viết tay, bạn có thể tự do thể hiện suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm của mình một cách tự nhiên và chân thành hơn. Việc này giúp bạn kết nối sâu sắc với bản thân và hiểu rõ hơn về mục tiêu, giá trị và niềm tin cá nhân. 

Quá trình viết tay trong nhật ký cũng đòi hỏi sự tập trung và mindfulness, giúp bạn giảm căng thẳng và tạo ra trạng thái tập trung vào hiện tại. Ngoài ra, viết nhật ký tại nhà còn là một cách để ghi lại những kỷ niệm và trải nghiệm quan trọng trong cuộc sống. Bằng cách ghi chép lại những khoảnh khắc đáng nhớ, bạn có thể lưu giữ và tái trải nghiệm chúng sau này. Viết tay trong nhật ký tại nhà là một hoạt động tưởng thưởng, giúp bạn thể hiện sự sáng tạo và giải phóng ý tưởng mới một cách tự do.

Ví dụ: khi đi du lịch đến một nơi mới. Bằng cách viết tay trong nhật ký tại nhà, bạn có thể ghi lại những cảm nhận, hình ảnh và trải nghiệm của mình trong hành trình đó. Việc viết tay sẽ giúp bạn kỷ niệm và tái hiện lại cảm giác tươi mới và phấn khích trong suốt chuyến đi, và khi bạn đọc lại nhật ký sau này, nó sẽ mang lại những kỷ niệm đáng quý và cảm xúc tuyệt vời.

Việc viết tay trong nhật ký tại nhà giúp bạn khám phá và phát triển khả năng sáng tạo của mình một cách tự nhiên và không bị giới hạn bởi công nghệ.

3. Khi ôn tập, tổng hợp kiến thức tại nhà sau khi học hoặc sau khi đọc sách 

Việc viết tay trong quá trình ôn tập và tổng hợp kiến thức sau khi học hoặc đọc sách có nhiều lợi ích quan trọng. Khi viết tay, chúng ta không chỉ đơn thuần ghi lại thông tin, mà còn thúc đẩy quá trình tư duy và sáng tạo. Bằng cách tự do viết ra ý tưởng, tạo ra sơ đồ, vẽ hình minh họa hoặc ghi chú bên lề, chúng ta khuyến khích tư duy không bị hạn chế và tạo ra các kết nối mới và ý tưởng sáng tạo trong quá trình ôn tập. 

Việc viết tay cũng đòi hỏi sự tập trung và chậm lại, giúp não bộ xử lý thông tin một cách kỹ lưỡng hơn và tạo ra một liên kết mạnh mẽ đối với kiến thức, từ đó củng cố quá trình ghi nhớ. Bên cạnh đó, nó cho phép bạn sắp xếp thông tin theo cách riêng của mình. Bạn có thể sử dụng màu sắc khác nhau, đánh dấu, gạch chân hoặc tạo ra các biểu đồ và sơ đồ để tổ chức kiến thức. Điều này giúp bạn tạo ra một bản tổng hợp kiến thức cá nhân, dễ nhìn và dễ hiểu, từ đó dễ dàng tìm lại và sử dụng thông tin trong tương lai. 

Ví dụ: nếu bạn đọc một cuốn sách và muốn tổng hợp kiến thức sau khi đọc, việc viết tay giúp bạn ghi lại những điểm quan trọng, tạo ra sơ đồ hoặc biểu đồ để tổ chức thông tin và chú thích bên lề theo cách riêng của bạn. Quá trình này giúp bạn ghi nhớ và hiểu sâu hơn về nội dung sách và cung cấp một bản tổng hợp cá nhân dễ nhìn và dễ sử dụng trong tương lai.

Việc viết tay khi ôn tập và tổng hợp kiến thức sau khi học hoặc đọc sách mang lại nhiều lợi ích, bao gồm ghi nhớ tốt hơn, kích thích sự sáng tạo và tư duy, sắp xếp thông tin theo cách riêng và tăng khả năng tập trung.

Hiện nay, viết tay không phải là điều cần thiết trong công việc và học tập, nhưng nó sẽ mang lại rất nhiều hỗ trợ trong quá trình phát triển cá nhân. Hơn nữa, viết tay không chỉ là hình thức giao tiếp đơn thuần, mà còn là quá trình sáng tạo, tập trung và tạo kết nối tinh thần. Đặc điểm độc đáo này của viết tay giúp tăng cường khả năng tập trung, từ đó cải thiện khả năng ghi nhớ và hiểu biết vấn đề một cách hiệu quả. Cuối cùng, nó còn tạo ra sự sáng tạo và khả năng tư duy tạo ra nhiều ý tưởng mới.

Việc sử dụng đánh máy trong cuộc sống hàng ngày không đồng nghĩa với việc loại bỏ hoàn toàn việc viết tay, mà chỉ là việc bổ sung một số hoạt động và tình huống mà viết tay mang lại lợi ích. Nó không chỉ giúp rèn luyện kỹ năng viết mà còn mang đến trải nghiệm thú vị và tăng tính cá nhân trong công việc và cuộc sống.

‍